توسعه انارستان‌های “بَجِستان” خراسان رضوی، نیازمند صنایع تبدیلی
شهرستان بجستان با هزار و ۱۰۰ هکتار انارستان، از اصلی‌ترین مراکز تولید این محصول در استان خراسان رضوی و کشور محسوب می‌شود، با وجود ظرفیت های بسیار منطقه در تولید انار اما به مقوله سرمایه گذاری در صنایع فرآوری تبدیلی و تکمیلی این بخش توجه مناسبی نشده است و این محصول بیشتر به روش سنتی به بازار عرضه می شود.
به گزارش خبر 8 به نقل از خبرگزاری ایرنا
انار بجستان از کیفیت و تنوع بالایی برخوردار است و به دلیل شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه و استفاده نکردن از سموم و کودهای شیمیایی، طرفداران زیادی در نقاط مختلف کشور دارد.
بیشترین گونه های تولیدی انار بجستان شامل انواع “بجستانی، شیشه کپ، ملس، پیش رس و خزر” است و از ویژگی های انار این شهرستان می توان به طعم مناسب، ماندگاری طولانی و نرمی هسته آن اشاره کرد و با توجه به شیوه تولید می توان انار بجستان را محصولی ارگانیک دانست.
بخشی از انار تولیدی شهرستان بجستان به مصرف تازه‌خوری می‌رسد و بخش عمده آن توسط خریدارانی که از میادین تهران و مشهد در فصل برداشت در این شهرستان حضور می یابند، به صورت یکجا خریداری شده و به سردخانه‌های بزرگ منتقل شده و در زمان مناسب و به خصوص شب چله به بازار عرضه می شود.
بخش عمده انار تولیدی بجستان توسط خریدارانی از تهران و مشهد در فصل برداشت به صورت یکجا خریداری و به سردخانه‌های بزرگ منتقل شده و در شب چله روانه بازار می شود
اَنار یا نار خوراکی با نام علمی Punica granatum، یکی از میوه‌های درختی است که دانه‌هایی اغلب قرمز و گاهی سفید یا رنگ‌هایی بین آن ۲ دارد رنگ پوست آن نیز اغلب قرمز و گاه سیاه یا تقریباً زرد است، این میوه در معدود کشورهای جهان نظیر ایران، افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه کشت و تولید می‌شود.
تولید انار در جهان نزدیک به ۶ میلیون تن در سال است و ایران با تولید سالانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن انار، بعد از هند و چین، سومین تولیدکننده این محصول در جهان است.
از مجموع هشت هزار و ۱۰۰ هکتار باغ های انار استان خراسان رضوی، شهرستان بجستان با هزار و ۱۰۰ هکتار، رتبه سوم استان را به خود اختصاص داده است که بیشترین انارستان های آن در شهر بجستان، بخش مرکزی و نیز مناطقی مانند “جزین، مزار و صلح‌آباد” این شهرستان متمرکز است.
توسعه صنایع فرآوری، نیاز انار بجستان
صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی موجب افزایش ارزش افزوده، توسعه صادرات و کاهش ضایعات تولیدات و به تبع آن کاهش مخاطرات بخش تولید می شود و پیوند میان صنعت و بخش کشاورزی، رونق کمی و کیفی تولیدات مختلف این حوزه را به همراه دارد.
با وجود ظرفیت های بسیار بجستان در تولید انار ولی به مقوله سرمایه گذاری در صنایع فرآوری تبدیلی و تکمیلی این بخش توجه مناسبی نشده و بیشتر انار تولیدی این شهرستان به صورت تازه خوری مصرف و یا به شیوه های سنتی و خانگی به بازار عرضه می شود.
یک کارشناس مسوول بخش کشاورزی این شهرستان گفت: با وجود اینکه شهرستان بجستان قطب مهم تولید انار در استان خراسان رضوی محسوب می شود ولی به دلیل نبود صنایع تبدیلی، کشاورزان در عرضه و فروش آن با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند.
رمضانعلی قاسمی افزود: به دلیل نبود صنایع تبدیلی، کشاورزان مجبورند انارهای خود را در فصل پاییز و زمان برداشت به دلال ها یا مراکز خرید بفروشند.
وی اظهار کرد: با ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی می توان ضمن ایجاد اشتغال و کارآفرینی در این زمینه، برای رونق کشت انار در این منطقه گام های موثری برداشت.
مدیر جهاد کشاورزی بجستان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی انار تاکنون سرمایه ای جذب این شهرستان نشده است، گفت: اکنون بخش عمده محصول انار بجستان به بازار عرضه شده و بخش اندکی نیز به صورت سنتی، ابتدایی و غیراقتصادی در منازل فرآوری و به رب و برخی دسرهای خوراکی تبدیل می شود.
حجت حسن نیا با اشاره به حمایت از سرمایه گذاران در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی انار بجستان، گفت: این افراد می توانند ۸۰ درصد مجموع سرمایه گذاری خود را از طریق تسهیلات بانکی دریافت کنند.
تنها بخش اندکی از انار تولیدی شهرستان به صورت سنتی و غیراقتصادی در منازل فرآوری و به رب و برخی دسرهای خوراکی تبدیل می شود.
وی به فعالیت چهار ترمینال جمع آوری و بسته بندی انار در فصل برداشت این محصول در بجستان اشاره کرد و گفت: محصول انار برداشت شده از طریق این مکانها به بازارهای هدف در نقاط مختلف خراسان رضوی و دیگر استان ها ارسال می شود.
رونق اقتصادی تولید انار بجستان نیازمند نگاه دانش بنیان
توجه به فناوری های نوین و نگاه دانش بنیان عامل مهم موفقیت در بخش های مختلف اقتصادی و علمی و به خصوص کشاورزی است و بهره گیری از این ظرفیت برای توسعه کیفی و رونق اقتصادی تولید انار بجستان ضروری است.
شرکتهای دانش بنیان با توجه به ظرفیتهایی نظیر اقتصاد مبتنی بر دانش بومی و اتکای به توان علمی و پژوهشی داخلی از ارکان بسترساز توسعه در چهارچوب اقتصاد مقاومتی به شمار می روند.
یک صاحبنظر در بخش کشاورزی و از تولید کنندگان باسابقه انار بجستان گفت: نگاه سنتی صرف در تولید انار و نبود نگاه علمی و بهره نگرفتن از ظرفیتهای علمی و دانشگاهی در تولید کیفی این محصول، انار بجستان را تهدید می کند و با استمرار روند فعلی، آینده خوبی برای این محصول نمی توان متصور شد.
علی پوراسماعیل اضافه کرد: انار بجستان از صدها سال گذشته به صورت سنتی کشت، آبیاری و تولید می شده است و از انار درجه ۲ به صورت سنتی رب انار تولید می شود که جای شرکتهای دانش بنیان در تولید و فرآوری محصولات کشاورزی نظیر انار خالی است.
سرمایه گذاران در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی انار بجستان می توانند ۸۰ درصد سرمایه گذاری خود را از تسهیلات بانکی تامین کنند.
یک استاد دانشگاه آزاد اسلامی و صاحبنظر مسائل اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: شرکتهای دانش بنیان با توجه به ظرفیتهای خود و آمیختگی و انتقال دانش و پژوهش به کسب و کارهای محلی و تولیدی، باعث ارتقا و عمومی کردن دانش فنی در جامعه می شوند.
ابوالقاسم شفیعی ادامه داد: این مساله موجب حفظ، توسعه و پایداری شرکتهای دانش بنیان شده است و در نتیجه بستر اشتغال و رونق اقتصادی و صرفه اقتصادی تولید در بخش های مختلف اقتصادی و به خصوص کشاورزی فراهم می شود.
سرمازدگی ۶۰ درصد انار بجستان
از مجموع هزار و ۱۰۰ هکتار باغهای انار بجستان، محصول ۶۶۰ هکتار معادل ۶۰ درصد انار تولیدی این شهرستان در سال زراعی گذشته به دلیل سرمازدگی خسارت دید و غیر قابل برداشت شد.
مدیر جهاد کشاورزی بجستان گفت: با وجود کاهش سطح زیر کشت انار بجستان در همین بازه، انار تولیدی این شهرستان از کیفیت مطلوب بوده و همچنان قدرت رقابت با محصولات تولیدی در سایر نقاط کشور را دارد.
حسن نیا خاطر نشان کرد: برداشت انار از باغهای بجستان از اوایل آبان امسال آغاز شده است که تا حدود یک ماه دیگر ادامه دارد.
وی میانگین برداشت انار از هر هکتار باغ این شهرستان را حدود ۱۵ تن عنوان و تصریح کرد: بجستان از قطبهای اصلی تولید انار در کشور و استان خراسان رضوی بوده و انار این منطقه از کیفیت و تنوع زیادی برخوردار است.
جشنواره انار، فرصتی برای معرفی ظرفیت های کشاورزی بجستان
همزمان با فصل برداشت انار، جشنواره استانی انار بجستان روز سه شنبه شانزدهم آبانماه با حضور مسوولان، صاحبنظران و فعالان بخش کشاورزی و اقتصادی در این شهرستان خراسان رضوی برپا می شود.
فرماندار بجستان، تبیین اهمیت و جایگاه این شهرستان در تولید و برداشت انار در منطقه و کشور، استفاده از ظرفیت شرکتهای دانش‌بنیان حوزه کشاورزی برای افزایش تولید و بهبود کیفیت و بهره‌گیری از ظرفیتهای بخش‌های مختلف برای بازاریابی انار بجستان، ارتقای بهره‌وری از آب کشاورزی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی انار و معرفی خواص دارویی و غذایی انار را از اهداف برگزاری این جشنواره دوروزه برشمرد.
حسن حیدری ادامه داد: برگزاری نمایشگاههای صنایع دستی و توانمندی بانوان کارآفرین شهرستان بجستان در قالب ۲۵ غرفه شامل تولیدات صنایع دستی هنرمندان و فرآورده‌های انار، باغ‌گردشی و خرید مستقیم انار از باغهای انار، بازدید از جاذبه‌های گردشگری و اثر تاریخی ثبت جهانی شده “کاروانسرای فخرآباد” از دیگر برنامه های جشنواره انار بجستان است.
جشنواره استانی انار بجستان از شانزدهم آبانماه به مدت 2 روز با حضور مسوولان و فعالان این بخش در این شهرستان برپا می شود.
وی افزود: برپایی تورهای بازدید از باغها و ظرفیتهای تولیدی، کشاورزی، گردشگری و تاریخی شهرستان بجستان به خصوص در زمینه تولید انار از دیگر برنامه هایی است که در قالب این جشنواره تدارک دیده شده است.
هشت هزار و ۵۰۰ بهره‌بردار بخش کشاورزی در گستره هشت هزار و ۸۵۹ هکتار از کشتزارها و باغ های شهرستان بجستان فعالیت می‌کنند و با احتساب ۲۳۷ هزار و ۸۷۶ واحد دامی موجود در این گستره، سالانه به طور متوسط افزون بر ۳۹ هزار تن انواع محصولات زراعی، باغی، دامی و آبزی در این شهرستان تولید می‌شود.
ارزش ناخالص اقتصادی تولیدات کشاورزی و دامپروری بجستان سالانه افزون بر هشت هزار و ۱۸۶ میلیارد ریال است که ۱.۸ درصد ارزش تولیدات استان خراسان رضوی را شامل می‌شود.
مهم‌ترین محصولات کشاورزی و باغی شهرستان بجستان پسته، انار، زعفران، گیاهان دارویی چون نعناع و آنغوزه و نیز زیره، گندم و جو است.
این شهرستان مرکب از ۲ بخش مرکزی و یونسی دارای ۴۹ روستا است.
مرکز شهرستان بجستان در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب غربی مشهد و جنوب استان خراسان رضوی واقع است.
